1. Giới Thiệu
Việc
phát triển ngôn ngữ và giao tiếp đóng vai trò quan trọng trong quá trình trưởng
thành của trẻ. Giao tiếp không chỉ bao gồm lời nói mà còn có các cử chỉ, nét mặt
và ngôn ngữ cơ thể. Việc theo dõi các mốc phát triển giúp phụ huynh và giáo
viên có thể đánh giá khả năng ngôn ngữ của trẻ và hỗ trợ kịp thời khi cần thiết.
2. Khái Niệm Giao Tiếp & Ngôn Ngữ
Giao
tiếp là gì?
Giao
tiếp là quá trình trao đổi thông tin giữa con người với nhau thông qua lời nói,
cử chỉ, ánh mắt hoặc hành động. Giao tiếp có thể có chủ ý (trẻ muốn bày tỏ mong
muốn) hoặc không có chủ ý (khóc, cười thể hiện cảm xúc).
Ngôn
ngữ là gì?
Ngôn
ngữ là hệ thống gồm các biểu tượng và quy tắc giúp con người giao tiếp và biểu
đạt ý tưởng. Ngôn ngữ có thể là nói, viết hoặc ngôn ngữ ký hiệu.
3. Các Mốc Phát Triển Ngôn Ngữ Ở Trẻ
0
- 3 tháng
Phát
ra âm thanh như khóc, cười, hóng chuyện.
Phản
ứng với âm thanh xung quanh.
4
- 6 tháng
Bắt
đầu bập bẹ, lặp lại âm đơn giản như "ba", "ma".
Cười
thành tiếng khi có người trò chuyện.
7
- 10 tháng
Tạo
ra nhiều âm thanh đa dạng hơn.
Bắt
chước giọng điệu và âm lượng của người lớn.
12
tháng
Nói
được vài từ đơn như "mẹ", "ba", "bà".
Bắt
đầu hiểu một số từ đơn giản và chỉ tay để thể hiện mong muốn.
24
tháng
Ghép
2 từ đơn lại với nhau như "mẹ đi", "ăn cơm".
Bắt
đầu tăng vốn từ nhanh chóng, hiểu khoảng 200 - 300 từ.
3
- 6 tuổi
Vốn
từ vựng mở rộng lên 1.200 - 1.300 từ.
Sử
dụng câu đơn và câu phức.
Đặt
câu hỏi về sự vật, thời gian, địa điểm.
Có
thể kể lại câu chuyện ngắn hoặc hát theo bài hát.
4. Các Mốc Phát Triển Giao Tiếp
0
- 6 tháng
Nhìn
theo giọng nói của người lớn.
Cười
và phản ứng với âm thanh quen thuộc.
6
- 12 tháng
Biết
dùng cử chỉ như vẫy tay chào, chỉ tay yêu cầu.
Hiểu
một số từ và phản ứng với lời gọi tên.
12
- 24 tháng
Biết
dùng từ để thể hiện nhu cầu, sở thích.
Thích
tương tác qua sách tranh, trò chơi.
2
- 3 tuổi
Biết
xem và tham gia chơi với trẻ khác.
Nói
được cụm từ 2 - 3 từ về một chủ đề.
3
- 5 tuổi
Bắt
đầu đặt câu hỏi “Tại sao?”, “Như thế nào?”.
Tham
gia hội thoại, biết luân phiên lượt nói.
5. Các Kiểu Học Ngôn Ngữ Ở Trẻ
Trẻ
học ngôn ngữ thông qua nhiều hình thức khác nhau, bao gồm:
Học
qua hình ảnh (Thị giác): Trẻ tiếp thu tốt hơn khi nhìn hình ảnh, tranh vẽ.
Học
qua âm thanh (Thính giác): Trẻ dễ tiếp nhận ngôn ngữ khi nghe bài hát, câu chuyện.
Học
qua vận động (Thực hành): Trẻ nhớ tốt hơn khi được thực hành qua các trò chơi
tương tác.
Việc
tạo ra môi trường giao tiếp tích cực sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ toàn diện
hơn.
6. Kết Luận
Giao
tiếp và ngôn ngữ là nền tảng quan trọng trong sự phát triển của trẻ.
Theo
dõi các mốc phát triển giúp phát hiện sớm những dấu hiệu chậm nói và có hướng
can thiệp kịp thời.
Tạo
môi trường giao tiếp đa dạng sẽ giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ tốt hơn.
