1.
Tự kỷ là gì?
Rối loạn phổ tự kỷ (Autism Spectrum Disorder - ASD) là
một khuyết tật phát triển kéo dài suốt đời, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp,
tương tác xã hội và nhận thức của trẻ. Theo tài liệu từ Bệnh viện Nhi đồng 1,
trẻ tự kỷ thường có những biểu hiện như:
Khiếm khuyết kỹ năng tương tác xã hội.
Khó khăn trong giao tiếp.
Các hành vi lặp đi lặp lại và sở thích hạn chế.
2.
Dấu hiệu nhận biết sớm trẻ tự kỷ
Việc phát hiện sớm các dấu hiệu tự kỷ giúp can thiệp kịp
thời và nâng cao hiệu quả điều trị. Dưới đây là những dấu hiệu báo động đỏ theo
từng giai đoạn:
6 tháng: Không có nụ cười hoặc không có phản ứng cảm
xúc.
9 tháng: Không bập bẹ hoặc không có cử chỉ giao tiếp
như chỉ tay, vẫy tay.
12 tháng: Không nói bập bẹ hoặc không phản ứng khi được
gọi tên.
16 tháng: Không nói được từ đơn.
24 tháng: Không thể nói cụm từ có nghĩa.
3.
Phương pháp lượng giá trẻ tự kỷ
Các chuyên gia thường sử dụng công cụ STAT (Screening
Tool for Autism Test) để đánh giá trẻ từ 24 đến 36 tháng tuổi. Một số tiêu chí
lượng giá bao gồm:
Kỹ năng giao tiếp.
Hành vi xã hội.
Khả năng tương tác với môi trường.
4.
Ứng dụng ngôn ngữ trị liệu trong can thiệp trẻ tự kỷ
Ngôn ngữ trị liệu giúp trẻ cải thiện khả năng giao tiếp
bằng các phương pháp:
Sử dụng hình ảnh hỗ trợ giao tiếp: Trẻ tự kỷ có xu hướng
tiếp thu thông tin tốt hơn qua hình ảnh.
Phương pháp PECS (Picture Exchange Communication
System): Giúp trẻ giao tiếp bằng cách trao đổi hình ảnh.
Kể chuyện xã hội (Social Stories): Giúp trẻ hiểu cách ứng
xử và giao tiếp trong từng tình huống.
Trò chơi tương tác: Kết hợp trò chơi giúp trẻ học cách
tương tác và phát triển kỹ năng ngôn ngữ.
5. Can thiệp sớm bằng mô hình bán trú
Mô hình can thiệp sớm bán trú đã được áp dụng với các
phương pháp:
Tích hợp nhiều chuyên gia: Bác sĩ phục hồi chức năng,
chuyên gia ngôn ngữ trị liệu, giáo viên mầm non và phụ huynh cùng tham gia.
Môi trường học tập tự nhiên: Kết hợp giữa học tập và
sinh hoạt hằng ngày.
Lịch trình cá nhân hóa: Can thiệp từ 1-2 ngày/tuần
giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp và tự lập.
6.
Tầm quan trọng của việc can thiệp sớm
Việc can thiệp sớm mang lại nhiều lợi ích cho trẻ tự kỷ:
Cải thiện khả năng giao tiếp và tương tác xã hội.
Giảm thiểu hành vi rập khuôn và tăng khả năng thích
nghi.
Nâng cao kỹ năng sống và giúp trẻ hòa nhập cộng đồng.
7.
Kết luận
Ngôn ngữ trị liệu đóng vai trò quan trọng trong quá
trình can thiệp cho trẻ tự kỷ. Phụ huynh cần quan sát và phát hiện sớm các dấu
hiệu để có biện pháp can thiệp phù hợp. Việc kết hợp giữa gia đình và chuyên
gia sẽ giúp trẻ tiến bộ nhanh chóng, mở ra cơ hội hòa nhập tốt hơn trong tương
lai.
